اندازه‌گیری دما یکی از حیاتی‌ترین پارامترها در فرآیندهای صنعتی، تحقیقاتی و کاربردهای روزمره است. از کنترل کیفیت محصولات گرفته تا ایمنی تجهیزات و فرآیندها، دقت در اندازه‌گیری دما می‌تواند تأثیر چشم‌گیری در عملکرد و کارایی صنایع مختلف داشته باشد. ما در این مقاله، به بررسی اصول اندازه‌گیری دما و معرفی برندهای مطرح در حوزه ابزار دقیق می‌پردازیم.

اصول اندازه‌گیری دما

اندازه‌گیری دما به فرآیند تشخیص و ثبت میزان گرمای موجود در یک ماده یا محیط اطلاق می‌شود. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری دما وجود دارد که هر کدام بر اساس نیازهای خاص صنعتی و محیطی انتخاب می‌شوند. رایج‌ترین روش‌ها با استفاده از تجهیزات زیر حاصل می‌شوند:

1. ترموکوپل‌ها : ( Thermocouples ) این سنسورها از دو فلز مختلف تشکیل شده‌اند که در یک نقطه به هم متصل شده‌اند. تفاوت دما بین این ناحیه و نقاط دیگر باعث ایجاد ولتاژ الکتریکی می‌شود که می‌توان از آن برای اندازه‌گیری دما استفاده کرد.
2. مقاومت دما: ( RTD ) این سنسورها از فلزات با مقاومت الکتریکی خاصی ساخته شده‌اند که با تغییر دما، مقاومت آن‌ها تغییر می‌کند. این تجهیزات به دلیل دقت بالا و پایداری زیاد، در کاربردهای صنعتی بسیار محبوب هستند.
3. ترانسمیتر دما (( Temperature Transmitter : ترانسمیتر دما یکی از تجهیزات ابزارهای دقیق است که برای اندازه‌گیری دما و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی قابل استفاده در سیستم‌های کنترل و مانیتورینگ صنعتی به کار می‌رود.
4. ترانسمیتر‌ دیجیتالی دما : ( Digital Temperature Transmitter ) ترانسمیتر دیجیتالی دما دستگاهی است که دما را به‌طور دقیق اندازه‌گیری کرده و آن را به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل می‌کند. این سیگنال‌ها برای مانیتورینگ و کنترل فرآیندهای صنعتی با دقت بسیار زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
5. ترمومیتر بی متال : ( Bimetal Thermometer ) ترمومتر بی‌متال یکی از تجهیزات ابزار دقیق مکانیکی است که از دو فلز با ضرایب انبساط حرارتی متفاوت تشکیل شده است. این دستگاه برای اندازه‌گیری و نمایش دما در محیط‌های صنعتی به‌صورت آنالوگ استفاده می‌شود.
6. سوئیچ‌های دما ( Temperature Switch ) : سوئیچ‌های دما دستگاه‌هایی هستند که دما را مانیتور کرده و با رسیدن به یک دمای مشخص، مدارهای الکتریکی را به‌طور خودکار قطع یا وصل می‌کنند. این ابزارها برای حفاظت و کنترل در سیستم‌های حرارتی و صنعتی به کار می‌روند.
7. ترموول : ( Thermowell ) ترموول یک محفظه محافظتی است که سنسورهای دما مانند ترموکوپل یا ترانسمیتر دما را در برابر شرایط محیطی سخت و فشارهای بالا محافظت می‌کند. این ابزار در سیستم‌های صنعتی برای افزایش دقت و طول عمر سنسورهای دما استفاده می‌شود.

برندهای مطرح در حوزه ابزار دقیق و اندازه‌گیری دما

چندین برند جهانی در زمینه تولید ابزار دقیق برای اندازه‌گیری دما فعالیت دارند که هر یک به دلیل کیفیت و دقت محصولات خود شناخته شده‌اند.

1. برند روزمونت ( Rosemount ) : روزمونت یکی از زیرمجموعه‌های شرکت Emerson است و به عنوان یکی از پیشروان در تولید ابزارهای دقیق صنعتی شناخته شده است. محصولات Rosemount در زمینه اندازه‌گیری دما، فشار و سطح کاربرد دارند.
2. برند ویکا ( Wika ) :  ویکا یک برند آلمانی می‌باشد که به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان تجهیزات اندازه‌گیری فشار، دما و سطح در جهان شناخته می‌شود.
3. برند یوکوگاوا ( Yokogawa ) : یک شرکت ژاپنی است که در زمینه اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق فعالیت می‌کند. این شرکت یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تجهیزات اندازه‌گیری دما و کنترل فرآیندها است.

سخن پایانی

اندازه‌گیری دقیق دما یکی از عوامل کلیدی در تضمین کیفیت و ایمنی فرآیندهای صنعتی است. در صنایع مختلف، استفاده از ابزار دقیق برای اندازه‌گیری دما امری ضروری است. در صنایع غذایی، دما باید به دقت کنترل شود تا محصولات ایمن و با کیفیتی تولید شوند. در صنعت نفت و گاز، اندازه‌گیری دما در فرآیندهای پالایشگاهی امری اجتناب ناپذیر است و همچنین در صنایع داروسازی نیز دما یکی از پارامترهای کلیدی در تولید محصولات دارویی می‌باشد. انتخاب ابزار دقیق مناسب و استفاده از برندهای معتبر می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش ریسک‌های ناشی از خطاهای اندازه‌گیری کمک کند. با توجه به تنوع زیاد ابزارهای اندازه‌گیری دما و برندهای مطرح در این حوزه، انتخاب مناسب‌ ترین ابزار برای هر کاربرد اهمیت زیادی دارد.